Turkije is voorbeeld voor Marokko

Vrijdag 7 september 2007 - Koning Mohammed VI spreekt zelf van een 'heldendicht' , als hij het heeft over de democratische ontwikkeling van zijn land। De parlementsverkiezingen van vandaag ziet hij als een nieuw hoofdstuk. Een episode waaraan alle verantwoordelijke Marokkaanse burgers hun bijdrage moeten leveren.

Geen wonder dat de vorst zijn onderdanen op het hart heeft gedrukt te gaan stemmen। "U bepaalt uw eigen toekomst, die van uw kinderen en van ons land", aldus het staatshoofd bij de start van de verkiezingscampagne op 20augustus.

Mohammed VI hield de kiezers voor dat opportunisme en nihilisme onaanvaardbaar zijn. Extremisme, fanatisme en terrorisme noemde Mohammed VI 'verwerpelijk' en moeten daarom veroordeeld worden. Het doel moet zijn alle Marokkanen in vrijheid en waardigheid te laten leven.

Dat de monarch zich met een waarschuwende vinger tot zijn volk richtte, is niet vreemd. Marokko kent de eerste echt transparante, en daarmee democratische verkiezingen in zijn bestaan. Voor het eerst bestaat de mogelijkheid dat de partijen die een meerderheid behalen - er doen er 32 mee - ook een regering kunnen vormen.

Tenminste, dat heeft Mohammed VI toegezegd. Formeel heeft hij almacht, op zowel politiek als religieus terrein. De koning bepaalt wie er gaat regeren, hoe de regering wordt samengesteld en welk beleid wordt gevoerd. Nu heeft de koning laten weten de wil van het volk te respecteren mits het 'goede' verkiezingen zijn geweest. Wat daaronder verstaan moet worden, weet alleen Mohammed VI zelf.

"De koning kan na de verkiezingen inderdaad zeggen: ik bepaal toch wat er gebeurt", erkent Abdou Menebhi. Hij is namens Emcemo, het Euro-Mediterraan Centrum voor Migratie en Ontwikkeling, als waarnemer aanwezig bij de stembusgang. Tezamen met drieduizend andere toezichthouders uit de hele wereld.

"In 2002 werden de verkiezingen gekenmerkt door corruptie. Daar wil de koning verandering in brengen. Hij zoekt naar openingen. Hij zet ook in op meer respect voor mensenrechten, een betere positie voor de vrouw, ontwikkeling van het arme platteland. Hij wil verandering. Er is hoop", stelt Menebhi.

Uit de peilingen blijkt dat de streng Islamitische partij voor Recht en Ontwikkeling, PJD, een grote kans maakt de verkiezingen te winnen. De partij zou 47 procent van de stemmen halen. De partij wil in het overwegend islamitische Marokko de sharia, de islamitische wetgeving, invoeren. Een andere potentiële winnaar is de nationalistische Istiglal partij.

Armoede, corruptie en onderdrukking doen de vijftien miljoen kiesgerechtigde Marokkanen vluchten naar de PJD en Istiglal. Met name de jeugd radicaliseert. Jongeren zien geen toekomst, bij gebrek aan werk en inkomen. Een deel vlucht naar het buitenland, met name Europa. Er wonen al drie miljoen Marokkanen buiten het eigen vaderland, bijna tien procent van de bevolking.

De Marokkaanse gemeenschap in het buitenland heeft nauwelijks belangstelling voor de verkiezingen. Op een zestal Marokkaanse internetsites in Nederland is zelfs geen bericht te vinden over de stembusgang. De Marokkanen in het buitenland hebben dan ook geen stemrecht. Om hun politieke voorkeur te kunnen uitspreken, moeten ze terug naar Marokko. En dat hebben de meesten er niet voor over, weet Menebhi.

Grote vraag is of de koning een verkiezingszege van moslimpartij PJD kan negeren. Marokko is dit jaar al getroffen door aanslagen van radicale moslims, van Al Qaida van de Mahgreb. Opname van de PJD in de regering kan stabiliteit brengen.

In Marokko wordt de laatste tijd niet toevallig veelvuldig naar Turkije gewezen, waar de islamitische AK-partij regeert. Die pro-Europa koers legt het land geen windeieren.

Voor meer informatie: www.istiqlal.ma/index.php